Gdy przychodzi czas wielkich turniejów piłki nożnej, na całym świecie rosną emocje związane z kolejnymi rozgrywkami. Wtedy też pojawia się pytanie o to, jak tak naprawdę wszystko to się zaczęło i gdzie sięgają korzenie najpopularniejszego sportu na świecie.
Piłka nożna ma długą historię. Mimo, iż jej współczesna forma ukształtowała się w Anglii w połowie XIX wieku, wiele alternatywnych wersji gry istniało już znacznie wcześniej i niezaprzeczalnie stanowią one ważny element historii futbolu. Oczywiście w pierwotnych rozgrywkach nie znajdziemy wielu elementów, które stanowią o istocie tego sportu współcześnie, i wielu może spierać się, na ile tworzenie między nimi powiązań jest słuszne, jednak badacze historii sportu dostrzegają wspólne zależności.
Pierwsze wzmianki o grze zespołowej z wykorzystaniem piłki (wykonanej najczęściej ze skały, a w późniejszym okresie także z gumy) mówią o dawnych kulturach mezoamerykańskich i datuje się je na ponad 3000 lat temu. Przez plemiona Azteków rozgrywki były zwane Tchatali i nie przyjmowały formy czysto rozrywkowej, a raczej były elementem praktyk sakralnych. Zgodnie z częścią rytuałów piłka symbolizowała w nich Słońce, a kapitan przegranej drużyny był składany w ofierze bogom.
Pierwsza gra w piłkę, która obejmowała w zasadach kopanie, praktykowana była w Chinach w III i II wieku p.n.e. i nosiła enigmatyczną nazwę cuju. W cuju grano okrągłą piłką (wykonaną ze skóry z futrem lub piórami w środku) na polu kwadratu. Zmodyfikowana forma tej gry rozprzestrzeniła się następnie na inne azjatyckie tereny – dotarła np. do Japonii, gdzie była praktykowana pod nazwą kemari.
Inne odmiany gier w piłkę były znane także w starożytnej Grecji. Podobnie jak w wersji chińskiej, piłka wykonywana była ze zszytych strzępów skóry, wypełniona włosami. Gry w piłkę miały jednak niski status i nie zostały nigdy uwzględnione na Igrzyskach Panhelleńskich.
Również w starożytnym Rzymie zabawy z piłkami nie były zaliczane do rozrywki na wielkich arenach i stanowiły co najwyżej ćwiczenia wojskowych pod nazwą Harpastum. To jednak właśnie kultura rzymska przyniosła futbol na wyspy brytyjskie, a tam wyrósł on na króla zespołowych rozgrywek.
Najbardziej znana historia mówi, że gra wykształciła się w Anglii w XII wieku. Jej powstanie było wynikiem zarówno przejęcia elementów kultury rzymskiej, jak i rodzimych udoskonaleń. Na rozległych łąkach Anglii rozgrywano mecze przypominające piłkę nożną, którą znamy współcześnie. Oprócz kopnięć gra polegała jednak również na uderzaniu piłki pięścią.
Wczesna forma futbolu była znacznie bardziej brutalna niż jej obecna wersja. Szaleństwo rozgrywek powodowało zniszczenia w miastach, a nierzadko także śmierć uczestników. Z tego względu wielu sprzeciwiało się grze, która ostatecznie została zakazana na kilka stuleci.
Do Londynu piłka nożna powróciła na dobre w XVIII wieku i to wtedy podejmowano próby usystematyzowania sportu i narzucenia mu pewnych formalnych ram. W 1863 roku w Londynie powstał pierwszy, oficjalny związek piłkarski. W tym samym czasie zdecydowano, że noszenie piłki rękami jest zabronione.
Spotkanie zaowocowało również ujednoliceniem wielkości i wagi piłki. W rezultacie nastąpił podział na dwa odrębne nurty, które z powodzeniem rozwijały się do swoich nowoczesnych form: rugby i futbolu federacyjnego, który znamy i kochamy do dziś.
Zdjęcie główne: RF._.studio/pexels.com
