Jedna z najsłynniejszych budowli megalitycznych, która pochodzi z epoki neolitu i brązu. Wpisuje się w krajobraz południowej Anglii, zaciekawia, dziwi i co jakiś czas wzbudza sensacje na temat swojego powstania. Jak to możliwe, że pomiędzy 2600 a 1500 rokiem p.n.e. człowiek był w stanie zbudować tak monumentalny pomnik?
Megalityczna budowla składa się z ziemnych wałów i ustawianych na nich pierścieni z kamiennych bloków. Powstawała stopniowo pomiędzy 2600 a 1500 rokiem p.n.e. Same kamienie, których są dwa rodzaje, mierzą od dwóch do siedmiu metrów. W zewnętrznym kole znajduje się 30 bloków skalnych, wewnątrz kolejne 49. Najbardziej zadziwiające i trudne do odgadnięcia jest to, jak transportowano je z Walii. Przypuszcza się, że trasę liczącą być może nawet 250 km pokonywano dzięki rzece Avon. Modyfikacja i rozbudowa Stonehenge przeprowadzane były prawdopodobnie tak, żeby można było tutaj czcić Słońce i Księżyc, czyli żywioł żeński i męski. Samo miejsce nie zostało raczej wybrane przypadkowo i już wcześniej istniał tutaj rodzaj cmentarzyska z usypanym wałem.
Transport ogromnych kamieni na tak dalekie odległości, biorąc pod uwagę niski poziom ówczesnej techniki, w dalszym ciągu spędza naukowcom sen z powiek. Jakie są inne hipotezy dotyczące transportu kamieni?
Widok ogromnych głazów ustawionych w kręgi wśród zielonych pól inspirował ludzi przez całe wieki. Próbowali więc wytłumaczyć sobie sposób powstania budowli, którą im samym byłoby trudno stworzyć. Walijski duchowny i kronikarz Geoffrey z Monmouth (XII w.) utrzymywał, że miejsce to zawdzięcza swoje istnienie znanemu z legend arturiańskich czarodziejowi Merlin. W ustawieniu głazów pomagały mu podobno olbrzymy.
‘’Stonehenge’’ pochodzi od zbitki słów ‘’stone’’, czyli kamień i hinge – otaczać.
Hipoteza o oddawaniu tutaj czci Księżycowi i Słońcu jest najbardziej rozpowszechnioną, ale z pewnością nie jest ani jedyną, ani najbardziej sensacyjną. Od lat 60. i prac Geralda Hawkinsa, angielskiego astronoma, twierdzono, że sanktuarium było urządzone tak, jak pozycje ciał niebieskich i Słońca w określonym momencie w ciągu roku. Jego zadaniem byłoby więc przewidywanie zaćmień Słońca.
Z pewnością były tutaj dokonywane pochówki. Najstarsze z nich powstały jeszcze przed ustawienia pierwszych głazów. Można spotkać się też z opiniami, że przeprowadzano tutaj koronacje królów, uzdrawiano, składano rytualne ofiary oraz zbierano się na narady. Ponowna moda na udawanie się do Stonehenge upowszechniła się wraz z popularnością ruchów New Age. Miejsce to miało sprzyjać medytacji, osiąganiu harmonii, a nawet stanowić symbol pokoju i jedności między ludźmi.
Teren ten od 1986 r. jest wpisany na Światową Listę Zabytków Kultury UNESCO. Chociaż w przeszłości należał do właścicieli prywatnych, to obecnie należy do brytyjskiej Korony. W dzisiejszych czasach jest przede wszystkim obiektem badań i jedną z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji historycznych na Wyspach Brytyjskich.
Wyjątkowy charakter budowli sprawia, że możemy znaleźć na świecie jej repliki lub projekty do niej nawiązujące. Powstały one w Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, a także w polskim Sławutówku.
Fot. Regina Wolfs/Pixabay
