GeografiaNatura

Trzęsienia ziemi – jak powstają? Oto największe kataklizmy

Potrzebujesz ok. 4 min. aby przeczytać ten wpis
Trzęsienia ziemi – jak powstają? Oto największe kataklizmy

Trzęsienia ziemi są tym rodzajem zjawisk naturalnych, które wciąż budzą trwogę. Niestety, ale często są tragiczne w skutkach – giną w ich wyniku ludzie. Dlaczego trzęsienia ziemi są tak nieprzewidywalne i jak powstają? Które z nich szczególnie mocno zaznaczyły się w historii?

Trzęsienia ziemi – dlaczego tak nas przerażają?

Dlaczego ziemia się trzęsie? Dzieje się to w wyniku nagłego rozładowania naprężeń powstałych w skorupie ziemskiej i wiąże się z ruchem skał wzdłuż uskoku tektonicznego. Istotna jest siła zjawiska – może być związane z delikatnym falowaniem lub przebiegać bardzo gwałtownie. Za wstrząsem pierwotnym idą często wstrząsy wtórne. 

Ile trwa trzęsienie ziemi?

To niszczycielskie zjawisko jest bardzo krótkotrwałe. Trwa od kilku sekund do kilku minut. Problemem jest jednak to, że siła tych wstrząsów może kilka tysięcy razy przewyższyć tę, którą miały bomby zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki. 

Jaką strukturę ma trzęsienie ziemi?

Charakterystyczne dla tych zjawisk jest to, że nie na całym swoim obszarze przebiegają z jednakową siłą. Miejsce powstawania fal nazywamy ogniskiem trzęsienia ziemi. Epicentrum nazywamy z kolei punkt na powierzchni ziemi leżący ponad ogniskiem wstrząsu. Z niego rozchodzą się w różnych kierunkach fale sejsmiczne, które mogą być:

  • płytkie (źródło na głębokości do 70 km),
  • pośrednie (do 300 km),
  • głębokie (do 700 km).
Top Natural Disasters – TOP 10 Strongest Earthquakes Cought On Camera 2019

Jakie są rodzaje trzęsień ziemi?

Do powszechnie występujących trzęsień ziemi należą: 

  • tektoniczne – bardzo często występują na granicy dwóch płyt tektonicznych. Bywa jednak, że występują w oddali od uskoków. Szacuje się, że to nawet 90% wszystkich trzęsień ziemi występujących na naszej planecie;
  • wulkaniczne – również zjawiska natury wulkanicznej mogą przyczyniać się do powstawania trzęsień ziemi;
  • zapadowe – rzadkie sytuacje, gdy dochodzi do zawalenia się jaskini lub innej pustki znajdującej się w podłożu;
  • antropogeniczne – paradoksalnie również działalność człowieka może przyczynić się do tego, że ziemia się trzęsie. Mogą być związane z działalnością górniczą, ale w przeszłości także z próbami atomowymi.

Gdzie występują trzęsienia ziemi?

Nie wszystkie obszary na naszej planecie nawiedzane są przez trzęsienia ziemi o dużej skali. Wyróżniamy strefy sejsmiczne silnie narażone na występowanie trzęsień ziemi, pansejsmiczne z rzadko występującymi silnymi zjawiskami tego typu i asejsmiczne, gdzie niezwykle rzadkim zjawiskiem są nawet umiarkowane trzęsienia. Polska należy do ostatniej grupy. 

Jak oznacza się trzęsienia ziemi?

Do pomiarów używa się sejsmografu. Do porównywania siły trzęsień ziemi służą stopnie magnitudy. Najsilniejsze z zarejestrowanych do tej pory wstrząsów miały magnitudę na poziomie 9,5. Warto jednak pamiętać, że pomiarów dokonuje się tak, że kolejne stopnie są dziesięć razy silniejsze, niż poprzedni. W Polsce zdarzały się maksymalne wstrząsy o magnitudzie 6,0.

Największe i najtragiczniejsze – te trzęsienia ziemi zapisały się w historii

Najsłynniejsze trzęsienia ziemi w historii to nie tylko te o najwyższej magnitudzie, ale także te najbardziej śmiercionośne. W przeszłości zdarzało się, że trzęsienia ziemi niszczyły całe miasta, stawały się traumą dla pokoleń, a nawet były odzwierciedlane w literaturze. Przykładem może być trzęsienie ziemi, które w 1755 r. zniszczyło Lizbonę. Wolter nawiązał do tego w „Kandydzie” i na tej podstawie snuł swoje filozoficzne wizje. 

Największa magnituda

Do najsilniejszych trzęsień ziemi na świecie należały te, które zanotowano:

  • w Chile w 1962 r. – zarejestrowano wstrząsy o magnitudzie 9,5;
  • na Alasce (USA) w 1964 r. – magnituda 9,2;
  • na Sumatrze (Indonezja) oraz Andamanach i Nikobarach (Indie) – magnituda 9,1.

Największa liczba ofiar w ludziach

Nie zawsze najsilniejsze wstrząsy są tymi najtragiczniejszymi. Zdarza się, że relatywnie słabsze trzęsienia ziemi w terenie o gęstej zabudowie przynoszą najbardziej tragiczne żniwo:

  • Shaanxi (Chiny) w 1556 r. – magnituda 8,0, ok. 830 tys. ofiar śmiertelnych;
  • Haiti w 2010 r. – magnituda 7,0, ponad 316 tys. ofiar śmiertelnych;
  • Tangshan (Chiny) w 1976 r. – magnituda 7,5, 242 419 ofiar śmiertelnych.

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*