O witaminie D najczęściej słyszy w okresie jesienno-zimowym, kiedy każdy lekarz i farmaceuta zaleca jej stosowanie. Jakie dokładnie działanie ma ta witamina oraz dlaczego warto ją stosować? Z czym wiąże się niedobór oraz nadmiar jej zawartości w naszym organizmie? Przekonajmy się!
Za odkrycie witaminy D odpowiada Elmer V. McCollum. Naukowiec ten skupił się na badaniu krzywicy, czyli powszechnie występującej choroby u dzieci w czasach rewolucji przemysłowej. McCollum odkrył, że w tranie znajduje się istotny czynnik zapobiegający krzywicy. Choć początkowo myślał, że jest nim witamina A, z czasem, po przeprowadzeniu wielu badań, okazało się, że jest to zupełnie inny związek, który nazwał witaminą D.
Dlaczego akurat „D”? Nazwa wzięła się od tego, że witamina D była czwartą odkrytą witaminą. O witaminie D mówi się także, że jest eliksirem życia lub witaminą słońca. Czym dokładnie jest oraz co warto o niej wiedzieć?
D to grupa witamin, które rozpuszczają się w steroidowych organicznych związkach chemicznych. Aby witamina D została przyswojona przez organizm, musi więc zostać najpierw rozpuszczona w tłuszczach. Mają one duże znaczenie w przypadku działania gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także utrzymaniu odpowiedniej struktury kośćca. Występują one w dwóch formach, jako:
Witamina D w największym stopniu odpowiada za regulację homeostazy wapnia i fosforanów. Narządy, które biorą udział w tym procesie to jelita i kości, a także w minimalnym stopniu nerki. Witaminę D nie bez powodu nazywa się eliksirem życia. Zaliczana jest do substancji, które są kluczowe do prawidłowego funkcjonowania człowieka.
Witamina D pełni wiele ważnych funkcjo w organizmie człowieka, dlatego tak ważne jest dbanie o jej odpowiedni poziom. Witamina ta, jak już zostało wspomniane, odpowiada za zachowanie równowagi wapniowo-fosforanowej. Dzięki temu umożliwia utrzymanie odpowiedniego stężenia wapnia we krwi, co przekłada się na zwiększone wchłanianie przez jelita wapnia i fosforu oraz redukcję nadmiernego wydzielenia tych związków.
Witamina D jest także bardzo istotna dla poprawnego formowania się układu szkieletowego. Jest bardzo ważna nie tylko dla dzieci, w przypadku których zapobiega krzywicy, lecz także dorosłych, u których redukuje ryzyko występowania osteoporozy. Witamina D wspiera ponadto działanie układu nerwowego, mięśniowego oraz odpornościowego, a także zmniejsza stany zapalne skóry.
Głównym, a zarazem podstawowym źródłem witaminy D jest słońce. Przebywając na zewnątrz w słoneczne dni, można łatwo uzupełnić zapotrzebowanie organizmu na tę witaminę. Wystawiając się na ekspozycję promieniowania UVB, dochodzi do syntezy 7-dehydrocholesterolu w skórze człowieka.
W Polsce jednak, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, borykamy się z niedoborem słońca. Wówczas niezbędna jest suplementacja witaminy D. Niestety występuje ona jedynie w śladowych ilościach w produktach spożywczych. Można ją znaleźć m.in. w jajkach, maśle oraz rybach czy produktach mlecznych. Aby zapewnić sobie odpowiednią ilość witaminy D, należy sięgnąć po tabletki. Właściwa dawka zależy od wieku człowieka, ale najlepiej ustalić ją z lekarzem, po wcześniejszym wykonaniu badań.
Niedobór witaminy D u dorosłych objawia się spadkiem odporności organizmu, osłabieniem, bólem kości, bezsennością, nadwagą oraz bólem skóry. U dzieci natomiast występują takie objawy jak powolne zrastanie się ciemiączek, krzywica kości, guzy czołowe, wolny wzrost i zaparcia.
Jeśli chodzi o przedawkowanie witaminy D poprzez przyjmowanie zbyt dużych dawek suplementów, może dojść nawet do zatrucia, które jest niebezpieczne dla zdrowia. Nadmiar witaminy D prowadzi do odkładania się wapnia w tętnicach, sercu i nerkach. W efekcie można doprowadzić do zaburzeń serca, układu nerwowego, wydalniczego oraz krwionośnego. Na zbyt duże dawki witaminy D powinny także uważać kobiety w ciąży. Przedawkowanie grozi nawet deformacją płodu.
Zdj. główne: Andres Siimon/unsplash.com
