DNA szympansa i człowieka są w 98 proc. jednakowe. Nic więc dziwnego, że szympansy posiadają tyle zdumiewających cech i umiejętności właściwych człowiekowi.
Szympans zwyczajny należy do najbliżej spokrewnionych z człowiekiem ssaków naczelnych i posiada wiele cech podobnych do naszych. Dzieje się tak, ponieważ między DNA człowieka i naczelnych istnieje 98% podobieństwa. Szympans jest tak bliski człowiekowi na poziomie genetycznym, że przez pewien czas proponowano go zaliczyć do rodzaju Homo.
Szympansy posiadają talent do matematyki, potrafią rozróżniać takie pojęcia jak „więcej niż” i „mniej niż”, a także szeregować obiekty od najmniejszego do największego.
Szympansy wykazują podobne reakcje emocjonalne do naszych, na przykład, gdy na ich oczach dzieją się niesprawiedliwość i krzywda. Świadczą o tym ich gesty i mimika. Szympansom nieobce są też napady histerii, gdy podejmują jakieś ryzyko i doznają niepowodzenia. Szympansy mogą także doświadczać rozczarowania i płakać. Co więcej, bonobo wykazują się empatią i współczuciem, pocieszają słabszych współtowarzyszy, zwłaszcza gdy padają ofiarą agresji lub konfliktu.
Choć trudno w to uwierzyć, szympansy mają wrodzone poczucie sprawiedliwości, wykazują na przykład wrażliwość na równy podział dóbr i godzą się na ich mniejszą ilość, żeby być w porządku wobec innych zwierząt.
Szympansy posiadają samoświadomość – tak jak człowiek potrafią wyrażać to, o czym myślą, są w stanie przewidzieć następstwa swoich czynów i działać w adekwatny sposób. Wszystkie szympansy zwyczajne i bonobo z powodzeniem przechodzą test lustrzany: rozumieją naturę swojego odbicia i sprawnie przechodzą przez postawione przed nimi zadania.
Szympansy potrafią rozpoznawać ludzki język i się go uczyć. Choć nie mogą mówić z racji budowy swojego aparatu głosowego, potrafią porozumiewać się językiem migowym. Co więcej, szympansy potrafią używać słów w sensie przenośnym, tworzyć nowe pojęcia poprzez łączenie znanych im słów, a także wyrażać emocje. Znany jest przypadek samicy bonobo, która nauczyła swoje dziecko języka migowego.
Szympansy potrafią wykorzystywać liczne narzędzia pracy, znają różnorodne techniki połowu termitów i mrówek, wykorzystują kamienie do rozbijania orzechów i liście do zbierania wody. Co ciekawe, każda społeczność szympansów ma swoje własne techniki połowu, na przykład szympansy z Gabonu zwykle kładą się na boku, by poławiać termity, podczas gdy szympansy z Kamerunu opierają się na łokciach.
Szympansy mają niezłą pamięć. Samiec Ayumu z Uniwersytetu w Kioto potrafi przywołać sekwencję liczb od 1 do 9 i nacisnąć je we właściwej kolejności, przy czym potrzebuje na to niespełna sekundy! To zadziwiające, biorąc pod uwagę, że żadnemu człowiekowi nie udało się osiągnąć poziomu Ayumu! Gdy naprzeciwko szympansa stanął jeden z brytyjskich mistrzów pamięci, to Ayumu okazał się mistrzem.
Szympansy potrafią też manipulować innymi. Niech za przykład posłuży samica Natasza, która w czasie karmienia zaczyna klaskać, usiłując skupić na sobie uwagę pracowników i otrzymać więcej jedzenia. Kiedy nie ma nastroju i nie jest zbyt rozmowna, udaje, że jest czymś mocno zajęta. Bywa też, że dla rozrywki Natasza przywołuje do siebie gestami gości rezerwatu, żeby – gdy podejdą już wystarczająco blisko – oblać ich wodą!
Zdj. główne: Margaux Ansel/unsplash.comcom
